Ile tekstu można zmieścić w książce mniejszej od pudełka zapałek? 800 stron! Niemożliwe? A jednak.
W zbiorach Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Łodzi można znaleźć niezwykłe wydanie dzieł Adama Mickiewicza „Poezye. Wydanie jubileuszowe” (Warszawa:
M. Szolc, 1898. Okazją do miniaturowego wydania poezji wieszcza narodowego była setna rocznica urodzin poety. Książeczka o wymiarach 3×2 cm na 814 stronach mieści wszystkie dzieła A. Mickiewicza. Na stronach wydawnictwa znajdziemy m.in. „Pana Tadeusza”, „Dziady”, „Konrada Wallenroda”, „Grażynę” oraz inne utwory. Jak zatem czytać takie dzieło, napisane zaledwie dwupunktową czcionką? Za pomocą szkła powiększającego znajdującego się w centralnej części przedniej ścianki kasetki.
Jeszcze mniejszy (2,5×1,5 cm) jest poemat Aleksandra Puszkina „Eugeniusz Oniegin: roman v stichach : 1822-1831” (Warszawa : M. Szolc, 1899). Liczący 250 stron tomik umieszczony został w dwuczęściowej, zapinanej na zatrzask, mosiężnej kasetce. Tak jak w przypadku poezji A. Mickiewicza, tekst możemy czytać dzięki lupie umieszczonej w przedniej części kasetki. Na ostatnich pustych stronach znajduje się odręczna dedykacja: „Z powinszowaniem imienin kochanemu synowi Stanisławowi. Wilno, 4 maja 1911 r.”
Zdecydowanie większy jest XVII-wieczny kodeks liturgiczny służący do modlitwy chóralnej „Psalterium Romanum …” druk wydany w Kolonii w 1686 r. Jest to najcięższa i zarazem największa książka znajdująca się w zbiorach najstarszej Łódzkiej Książnicy. Starodruk waży aż 11 kg i to bez pudla ochronnego (razem z opakowaniem waży 17 kg). I jeszcze kilka imponujących cyfr: jego długość wynosi 53 cm, szerokość – 35,5 cm, a grubość – 12 cm.
Pozostając przy cyfrach… 113 godzin – tyle trwa najdłuższy audiobook, który znajduje się w Bibliotece. Słuchowisko „BIBLIA AUDIO SUPERPRODUKCJA” zawiera całą treść Pisma Świętego – Biblia Tysiąclecia (wyd. V z 1965 r.). Jest to największe słuchowisko radiowe w Europie, w którym wzięło udział 480 aktorów i 10 tys. amatorów. Prace nad nagraniem trwały 3 lata. Występują m. in. Jerzy Trela, Adam Woronowicz, Robert Więckiewicz, Małgorzata Kożuchowska, Agata Kulesza i Izabela Kuna.
Unikatowym egzemplarzem jest także „Panorama des Rheins. Mainz bis Cöln / Panorama du Rhin depuis Mayence jusqu’á Cologne” autorstwa Friedricha Wilhelma Delkeskampa. Dwujęzyczna panoramiczna mapa Renu w formie leporello została wydana we Frankfurcie, przed 1872 r. Najdłuższa mapa ze zbiorów WBP w Łodzi ma długość ponad 2,5 metra (dokładne wymiary: 24×254 cm).
Równie oryginalna jest XVII-wieczna mapa „Mons Calvariae”(Kalwaria Zebrzydowska). Ten ręcznie kolorowany miedzioryt to najstarsza panorama sanktuarium kalwaryjskiego wydana przez Georga Brauna i Franza Hogenberga w Kolonii w r. 1618.
Najstarszym starodrukiem jest natomiast „Institutio de arte grammatica” Pryscjana z Cezarei wydany w 1475 r. Licząca dziś 544 lata „Tradycyjna sztuka gramatyki ”przez niemal półtora tys. lat była używana przy zaawansowanym nauczaniu łaciny i nadal jest podstawą gramatyki języka łacińskiego.
W zbiorach rękopiśmiennych warto zwrócić uwagę na dwa XVIII-wieczne dokumenty: list księcia Macieja Radziwiłła herbu „Trąby” z dnia 6 lipca 1795 roku oraz pismo z lakową pieczęcią i podpisem króla Stanisława Augusta Poniatowskiego datowane na rok 1787.
Licząca 27 tysięcy woluminów Kolekcja Muzeum Książki Dziecięcej może poszczycić się najstarszą książeczką jaką jest najsłynniejsze dzieło Franciszka Fénelona, wychowawcy wnuków króla Ludwika XIV „Przypadki Telemaka syna Ulisesa… po francusku napisane a teraz na polski język przełożone i kopersztychami przyozdobione”, wydane poza granicami kraju, w Lipsku w 1750 r.
Prawdziwą chlubą naszych zbiorów jest tak zwana „Królewska księga” pochodząca z biblioteki ostatniego z Jagiellonów – Zygmunta Augusta. O królewskim pochodzeniu świadczy superekslibris biblioteczny króla w kształcie okrągłej tarczy, na której na godłach państwowych Polski i Litwy wsparta jest korona Jagiellonów, w otoku zaś tarczy umieszczony jest napis: „Sigismundus Augustus Rex Polonie Magnus Dux Lituanie ”. Autorem książki „De perenni philosophia libri X” wydanej w Bazylei w 1542 r. jest Agostino Steuco.
Jakie jeszcze skarby kryją biblioteczne magazyny? To także dokumenty dotyczące środowiska łódzkiego.
Najstarszym drukiem łódzkim w zbiorach jest „Gesang zur Weihe des neuerbauten Meisterhauses der Löblichen Weberinnung zu Lodz am 3ten September 1839” autorstwa Friedricha Metznera napisany z okazji oddania do użytku Domu Tkacza. W zbiorach znajduje się również pierwsza prawdziwa monografia Łodzi z drukowanym planem miasta pt. „Opis miasta Łodzi pod względem historycznym, statystycznym i przemysłowym” Oskara Flatta z 1853 r.
W przepastnych magazynach WBP w Łodzi, mieszczących ponad 1 milion zbiorów, kryje się jeszcze wiele perełek – stare druki, rękopisy, ikonografia, grafika, kartografia, dokumenty życia społecznego, numizmaty, audiobooki, wydawnictwa nutowe… Zapraszamy do odwiedzania Biblioteki i ich samodzielnego odkrywania. A także do surfowania w Internecie na stronach kolekcji Biblioteki Cyfrowej Regionalia Ziemi Łódzkiej (http://bc.wbp.lodz.pl/dlibra).
Jolanta Zwierzyńska, Ewa Baranowska, Elżbieta Domagalska
Biblioteczne perełki – małe i duże
Ile tekstu można zmieścić w książce mniejszej od pudełka zapałek? 800 stron! Niemożliwe? A jednak.
W zbiorach Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Łodzi można znaleźć niezwykłe wydanie dzieł Adama Mickiewicza „Poezye. Wydanie jubileuszowe” (Warszawa:
M. Szolc, 1898. Okazją do miniaturowego wydania poezji wieszcza narodowego była setna rocznica urodzin poety. Książeczka o wymiarach 3×2 cm na 814 stronach mieści wszystkie dzieła A. Mickiewicza. Na stronach wydawnictwa znajdziemy m.in. „Pana Tadeusza”, „Dziady”, „Konrada Wallenroda”, „Grażynę” oraz inne utwory. Jak zatem czytać takie dzieło, napisane zaledwie dwupunktową czcionką? Za pomocą szkła powiększającego znajdującego się w centralnej części przedniej ścianki kasetki.
Jeszcze mniejszy (2,5×1,5 cm) jest poemat Aleksandra Puszkina „Eugeniusz Oniegin: roman v stichach : 1822-1831” (Warszawa : M. Szolc, 1899). Liczący 250 stron tomik umieszczony został w dwuczęściowej, zapinanej na zatrzask, mosiężnej kasetce. Tak jak w przypadku poezji A. Mickiewicza, tekst możemy czytać dzięki lupie umieszczonej w przedniej części kasetki. Na ostatnich pustych stronach znajduje się odręczna dedykacja: „Z powinszowaniem imienin kochanemu synowi Stanisławowi. Wilno, 4 maja 1911 r.”
Zdecydowanie większy jest XVII-wieczny kodeks liturgiczny służący do modlitwy chóralnej „Psalterium Romanum …” druk wydany w Kolonii w 1686 r. Jest to najcięższa i zarazem największa książka znajdująca się w zbiorach najstarszej Łódzkiej Książnicy. Starodruk waży aż 11 kg i to bez pudla ochronnego (razem z opakowaniem waży 17 kg). I jeszcze kilka imponujących cyfr: jego długość wynosi 53 cm, szerokość – 35,5 cm, a grubość – 12 cm.
Pozostając przy cyfrach… 113 godzin – tyle trwa najdłuższy audiobook, który znajduje się w Bibliotece. Słuchowisko „BIBLIA AUDIO SUPERPRODUKCJA” zawiera całą treść Pisma Świętego – Biblia Tysiąclecia (wyd. V z 1965 r.). Jest to największe słuchowisko radiowe w Europie, w którym wzięło udział 480 aktorów i 10 tys. amatorów. Prace nad nagraniem trwały 3 lata. Występują m. in. Jerzy Trela, Adam Woronowicz, Robert Więckiewicz, Małgorzata Kożuchowska, Agata Kulesza i Izabela Kuna.
Unikatowym egzemplarzem jest także „Panorama des Rheins. Mainz bis Cöln / Panorama du Rhin depuis Mayence jusqu’á Cologne” autorstwa Friedricha Wilhelma Delkeskampa. Dwujęzyczna panoramiczna mapa Renu w formie leporello została wydana we Frankfurcie, przed 1872 r. Najdłuższa mapa ze zbiorów WBP w Łodzi ma długość ponad 2,5 metra (dokładne wymiary: 24×254 cm).
Równie oryginalna jest XVII-wieczna mapa „Mons Calvariae”(Kalwaria Zebrzydowska). Ten ręcznie kolorowany miedzioryt to najstarsza panorama sanktuarium kalwaryjskiego wydana przez Georga Brauna i Franza Hogenberga w Kolonii w r. 1618.
Najstarszym starodrukiem jest natomiast „Institutio de arte grammatica” Pryscjana z Cezarei wydany w 1475 r. Licząca dziś 544 lata „Tradycyjna sztuka gramatyki ”przez niemal półtora tys. lat była używana przy zaawansowanym nauczaniu łaciny i nadal jest podstawą gramatyki języka łacińskiego.
W zbiorach rękopiśmiennych warto zwrócić uwagę na dwa XVIII-wieczne dokumenty: list księcia Macieja Radziwiłła herbu „Trąby” z dnia 6 lipca 1795 roku oraz pismo z lakową pieczęcią i podpisem króla Stanisława Augusta Poniatowskiego datowane na rok 1787.
Licząca 27 tysięcy woluminów Kolekcja Muzeum Książki Dziecięcej może poszczycić się najstarszą książeczką jaką jest najsłynniejsze dzieło Franciszka Fénelona, wychowawcy wnuków króla Ludwika XIV „Przypadki Telemaka syna Ulisesa… po francusku napisane a teraz na polski język przełożone i kopersztychami przyozdobione”, wydane poza granicami kraju, w Lipsku w 1750 r.
Prawdziwą chlubą naszych zbiorów jest tak zwana „Królewska księga” pochodząca z biblioteki ostatniego z Jagiellonów – Zygmunta Augusta. O królewskim pochodzeniu świadczy superekslibris biblioteczny króla w kształcie okrągłej tarczy, na której na godłach państwowych Polski i Litwy wsparta jest korona Jagiellonów, w otoku zaś tarczy umieszczony jest napis: „Sigismundus Augustus Rex Polonie Magnus Dux Lituanie ”. Autorem książki „De perenni philosophia libri X” wydanej w Bazylei w 1542 r. jest Agostino Steuco.
Jakie jeszcze skarby kryją biblioteczne magazyny? To także dokumenty dotyczące środowiska łódzkiego.
Najstarszym drukiem łódzkim w zbiorach jest „Gesang zur Weihe des neuerbauten Meisterhauses der Löblichen Weberinnung zu Lodz am 3ten September 1839” autorstwa Friedricha Metznera napisany z okazji oddania do użytku Domu Tkacza. W zbiorach znajduje się również pierwsza prawdziwa monografia Łodzi z drukowanym planem miasta pt. „Opis miasta Łodzi pod względem historycznym, statystycznym i przemysłowym” Oskara Flatta z 1853 r.
W przepastnych magazynach WBP w Łodzi, mieszczących ponad 1 milion zbiorów, kryje się jeszcze wiele perełek – stare druki, rękopisy, ikonografia, grafika, kartografia, dokumenty życia społecznego, numizmaty, audiobooki, wydawnictwa nutowe… Zapraszamy do odwiedzania Biblioteki i ich samodzielnego odkrywania. A także do surfowania w Internecie na stronach kolekcji Biblioteki Cyfrowej Regionalia Ziemi Łódzkiej (http://bc.wbp.lodz.pl/dlibra).
Jolanta Zwierzyńska, Ewa Baranowska, Elżbieta Domagalska